Diversiteit ‘Theater Aan Zee’, pijnlijke realiteit en symptoom van groter probleem [Opiniestuk]
10 augustus 2017 - Dominique Willaert schreef (DS 8 Augustus) dat zwart of wit niet de kwestie is en hij wel diversiteit zag op Theater Aan Zee, in de vorm van een toch voornamelijk heterogene groep witte mensen. Het was een reactie op Tunde Adefioye’s stuk (DS 5 augustus), dat overigens een pijnlijke realiteit blootlegde. Vandaag is het Theater Aan Zee, maar zoals An Van Den Bergh van Demos (DS 8 Augustus) aangaf, is wat aangekaart werd het symptoom van een groter probleem.
De representativiteit van personen met migratieachtergrond in o.a. raden van bestuur, personeel, publiek en communicatie is laag. In sommige organisaties zelfs nihil. Dit terwijl Vlaamse centrumsteden gestaag evolueren naar een meerderheid van minderheden. In Antwerpen stad maakt het aantal personen met een buitenlandse herkomst onder de 25 jaar ondertussen 65% uit van de bevolking, in Mechelen is dit 47%, in Gent 45% en in Oostende 35%. Je kan als organisatie, theaterhuis of festival niet pretenderen divers te zijn als je in een bubbel blijft en de maatschappij amper weerspiegeld ziet in je eigen werking en programmatie.
Kunsten zijn in staat om sociale weefsels te veranderen en te versterken, zelfvertrouwen op te bouwen en verbeelding te stimuleren. Het is de taak om als gesubsidieerde sector ervoor te zorgen dat iedereen de kans krijgt om volwaardig te participeren.
Uitsluitingsmechanismen
Uitsluitingsmechanismen binnen de cultuursector zorgen er echter voor dat ook hier personen met migratieachtergrond minder snel (artistiek) tewerkgesteld worden en (ook eenmaal tewerkgesteld) moeten kampen met vooroordelen. Er moet een engagement en gemeenschappelijk draagvlak zijn om de demografische realiteit terug te vinden in alle lagen van een organisatie. Eén persoon met migratieachtergrond in een raad van bestuur is niet genoeg, kuis- en barpersoneel is niet voldoende en enkel internationale artiesten of sprekers een platform geven dekt de lading niet, gezien er in de achtertuin zoveel talent rondloopt.
Er zijn overigens goede praktijken, in Amsterdam is er het Right About Now Festival dat internationaal gerenommeerd wordt omwille van o.a. hun geloof in diversiteit als katalysator van artistieke innovatie. In Antwerpen was er Mestizo Arts Festival dat, ironisch genoeg, helaas niet langer gesubsidieerd wordt. Het was nochtans een broedplaats voor verschillende talenten waarvan sommigen nadien zelfs de kans kregen internationaal actief te zijn.
Culturele (re)productie wit en mannelijk
Zolang de culturele (re)productie de huidige norm blijft hanteren, voornamelijk wit en mannelijk, kan de cultuursector niet de voortrekkersrol spelen die het eigenlijk wel op zich zou moeten nemen. Dan krijg je situaties zoals Tunde die beschrijft. Een theatermaker die met een witte cast een bewerking van Othello maakt en daarin gratuit het n-woord gebruikt, heeft – ongeacht de context – een gebrek aan gevoeligheid voor de bagage van het woord. En ondanks het schermen met artistieke vrijheid, voelt het aan als een krampachtige zoektocht naar relevantie in een veranderende wereld. Maar het enige wat je op de planken te zien krijgt is een wereldvreemdheid die zorgt voor vervreemding van een publiek die ze nooit echt heeft begrepen. Omdat datzelfde publiek ondervertegenwoordigd is in de verschillende lagen van de cultuursector.
De verhalen die niet verteld worden.
De verhalen van personen met migratieachtergrond worden nog te weinig door henzelf verteld en door die expertise ergens niet te legitimeren, te filteren door een wit referentiekader en de complexiteit van meerlagige identiteiten te negeren, wordt een lijn doorgetrokken. Die van het jarenlang ontzeggen en onderdrukken van die identiteiten die zichzelf steeds moesten verhouden tot de norm.
Vandaag is het Theater Aan Zee, morgen is het iets anders, de urgentie blijft en er kan gekozen worden om de enkele stemmen die niet zwijgen, te horen of voor de tigste keer te zeggen “we bereiken ze niet”. Laten we van de cultuursector een pionier maken op vlak van diversiteit…
Mathieu Charles is stafmedewerker Cultuur bij het Minderhedenforum
Print deze paginaTerug naar het overzicht